Vrouwen (nog steeds) aan de haard

Seattle Municipal Archives@flickr

In België blijft 15,3% van de vrouwen thuis, terwijl dit slechts voor 3,4% van de mannen het geval is. En 82,8% van alle thuisblijvende personen is een vrouw [1]. Deze elementen tonen duidelijk aan dat in onze samenleving mannen en vrouwen niet dezelfde activiteiten uitoefenen.

Een ander artikel van het Observatorium van Maatschappelijke Ongelijkheid toonde al aan dat mannen vaker een toezichthoudende functie op de werkvloer vervullen dan vrouwen [2]. In dit artikel ga ik eveneens verder in op het thema arbeidsverdeling, maar de focus ligt nu op het huishouden. Deze focus is belangrijk, aangezien huishoudelijk werk over het algemeen als « minderwaardig » wordt beschouwd in vergelijking met betaald werk. Ik wil nader onderzoeken hoe mensen in een partnerrelatie de tijd die aan het huishouden wordt besteed - koken, vaat, was, strijk, boodschappen, allerlei klusjes [3] – onderling verdelen. Het feit dat enkel koppels betrokken werden in het onderzoek, is een beperking die is opgelegd door de vragenlijst (aangezien de vraag over het huishouden enkel aan samenwonende partners werd gesteld). Dit maakt het niettemin mogelijk om die personen te selecteren die het eens moeten worden over de gezamenlijke organisatie van wat een partnerrelatie is (waarbij we uitgaan van een min of meer gelijke takenverdeling tussen beiden).

We vliegen er meteen in. De volgende grafiek toont het gemiddelde aantal uren dat per week aan huishoudelijke taken wordt besteed [4] volgens het geslacht, en dit voor drie categorieën van personen: voltijdse werknemers, werklozen (werkzoekenden of thuisblijvende personen) en gepensioneerden [5]. Het onderscheid tussen voltijdse werknemers en werklozen heeft tot doel gelijkaardige situaties te vergelijken: zo kunnen we zien hoe het huishoudelijke werk van mannen en vrouwen georganiseerd is wanneer zij al dan niet een door betaald werk opgelegd ritme volgen.

Het onderscheid tussen werklozen en gepensioneerden maakt het dan weer mogelijk om het eventuele effect van leeftijd of generatie (zie onder) in aanmerking te nemen.

Wat toont deze grafiek?

Ten eerste valt het op dat in elke situatie vrouwen meer tijd aan het huishouden besteden dan mannen. Dit is het geval voor vrouwen met een voltijdse job, die bijna twee keer zoveel tijd aan het huishouden besteden dan mannen met een voltijdse job. Dit betekent dat vrouwen, zelfs wanneer zij buitenhuis werken, het grootste deel van het huishoudelijke werk uitvoeren.

Ten tweede toont de grafiek dat de tijd die mannen besteden aan de huishoudelijke taken weinig varieert, of zij nu voltijds werken, gepensioneerd zijn, werkloos zijn of thuis blijven. Voltijds werkende mannen besteden 7,6 uur per week aan het huishouden, werklozen en gepensioneerden min of meer 11 uur. Dit is helemaal anders voor vrouwen: zij besteden veel meer tijd aan het huishouden wanneer ze thuisblijven of geen werk hebben. Het verschil bedraagt een tiental uur. Anders gezegd, personen die over meer tijd thuis beschikken, worden het sterkst getroffen door de ongelijke verdeling van huishoudelijk werk: voltijds werkende vrouwen besteden bijna twee keer meer tijd aan het huishouden dan mannen, en werkloze of gepensioneerde vrouwen 2,5 keer meer.

Ten derde is het opmerkelijk dat er geen belangrijk verschil is tussen gepensioneerden en werklozen. We slaan de bal mis als we denken dat een gelijke verdeling van huishoudelijke taken iets is van de jongere generaties (in het onderzoek zijn de werklozen gemiddeld 49 jaar en de gepensioneerden gemiddeld 72 jaar) met feministische ideeën, want dit is blijkbaar niet het geval als we de leeftijd in aanmerking nemen.

De ongelijke verdeling van huishoudelijke taken is dus een transversaal fenomeen dat in heel verschillende situaties voorkomt. En in alle situaties is de ongelijkheid voldoende uitgesproken om de bewering kracht bij te zetten dat de gelijkheid tussen man en vrouw nog ver van de realiteit is.

Vertaling naar het Nederlands : Marie-Eve Cosemans

Voetnoten